Nghi lễ nhập kut Ba talang tamâ kut

           Với nghi lễ nhập kut là một nghi lễ có tính cách quy mô về hình thức tổ chức, được tổng hợp nhiều nghi lễ cũng như nghi thức gồm :

             1./ Nghi lễ thánh tẫy lần 1 balih, 

             2./ Nghi lễ giổ xương cốt tập trung patrip talang tapuen, 

             3./ Nghi lễ giỗ hộp đựng xương cốt patrip hop glam, 

             4./ Nghi lễ đưa xương vào kut ba talang tama kut,          

             5./ Nghi lễ mừng ông bà tổ tiên mới đến với ông bà tổ tiên cũ Auen ka muk kei baruw taom muk kei klak,  

             6./ Nghi lễ thánh tẩy lần 2 balih kut,                   

             7./ Nghi lễ dâng vật lễ và bái lạy ông bà tổ tiên talibat kut. 

            Nghi lễ không ngoài mục đích để đưa xương cốt những thành viên trong tộc họ quá cố đã làm đám tang thiêu vào một mối thành ông bà tổ tiên theo phong tục. Về tổ chức thì do tộc họ và các hộ gia đình đống góp tiền của và công sức thực hiện. Nghi lễ với định kỳ vào các tháng 3, 6, 8 và 10  Chăm lịch hàng năm. Với thời gian 3 ngày, kể từ ngày thứ hai và kết thúc bào ngày thứ tư trong các ngày 2, 4, 6, 8, 10, 12 và 14 hạ tuần trăng trong các tháng nêu trên và phải là ngày chẳn không kỵ. Về địa điểm thì tại kut của tộc họ ở ngoài làng với chức sắc chủ lễ là cả sư hay phó cả Po Adhia hay po Bac và các thành phần chức sắc chức việc đồng hành lễ gồm : Chức sắc Ong kadhar - Chức sắc bà bóng muk pajuw - Chức sắc thầy pasaih - Chức việc ông chủ nhà ong po sang, 

          Về thú vật và gia cầm  :  Với 1 con dê và 15 con gà cụ thể :

               - 1 con dê cúng lạy ông bà tổ tiên talibat kut ngày kết thúc.

               - 3 con cho lễ nghi  thánh tẩy đất đai lần 1 balih tanâh,  

                - 3 con cho lễ nghi  thánh tẩy nhà kut lần 2 Balih kut,   

                - 4 con cho lễ nghi  giỗ hộp đựng xương cốt patrip hop glam,  

                - 2 con cho lễ nghi  mừng ông bà tổ tiên mới đến với ông bà tổ tiên cũ auen  muk kei biruw taom muk kei klak,  

                - 3 con cho lễ cúng bái ông bà tổ tiên ngày kết thức talibat kut,  

           Với các món ăn gồm : Cơm lisei - Thịt dê rilaow pabaiy - Nước súp dê aia tanut pabaiy - Canh môn aia habai njem labua - Rau ghém giaim - Thịt gà rilaow manuk - Canh gà aia habai manuk - Nước súp gà aia rineng manuk - Mấm chấm masin - Nhúm muối hạt sara - Chè xôi abu ndiép - Bún pei cuk.

           Về các vật lễ khác thì có quả trứng gà baoh manuk, trầu cau hala panâng, rượu alak và nước trà aia caiy. Với các loại bánh trái thì có : Bánh tét cặp pei nung binah - Bánh tét cây pei nung ndaon - Bánh sakaya - Bánh ít pei dalik - Bánh ngọt ahar - Trái cây baoh kuyau - Bánh tráng pei cem - Quả dừa Baoh li-u - Chuối patei - Hạt nổ kamang.

          Về nhạc cụ ca vũ thì có : Cây đàn nhị abep - Cái trống vỗ Baranâng, - Cái chiêng céng - Các điệu vũ của muk pajuw - Các bài kinh thánh tẩy bac balih của tăng lữ pasaih - Bài kinh khai mắt thần yang pakak mata yang của tăng lữ pasaih - Các bài hát công ơn sự nghiệp thần yang của ong kadhar - Lời cúng bái và khấn vái thần yang của các thành phần chức sắc chức việc và không thể thiếu vật tổ baganrac của tăng lữ pasaih với các vật dụng thiết yếu.

Quảng Văn Đại