Đám tang chôn Ndam jep brah
Còn gọi đám tang một thầy ndam sa pasaih hay đám tang một đêm ngủ ndam sa malam ndih và là loại đám tang chôn dành riêng cho con trẻ từ 8 tháng đến 15 tuổi hoặc người lớn thuộc dòng chôn.
- Mục đích : Làm đám cho người chết có cơm ăn áo mặc để về lòng đất mẹ ở cõi âm đến với ông bà tổ tiên.
- Tổ chức : Do gia đình con cháu đống góp tiền của và công sức để thực hiện.
- Định kỳ : Nghi lễ không có định kỳ.
- Thời gian và vào lúc : Với thời gian 2 ngày và 1 đêm vào các buổi sáng, chiều và tối. Với phong tục đám tang chôn ngày chôn là chính và phải là ngày thứ tư hay ngày thứ bảy trong thượng tuần trăng hay hạ tuần trăng và phải là ngày chẳn không kỵ.
- Địa điểm : Sân bãi trước ngỏ hay sân bãi ngoài đầu làng.
- Chức sắc chủ lễ : Là phó cả sư po bac hoặc thầy pasaih,
- Chức sắc chức việc đồng hành lễ gồm :
* Chức việc ông hát xướng ong daoh,
* Chức việc ông đại diện chủ nhà po damân,
* Chức việc bà đơm cơm muk buh,
* Chức việc người bưng cơm urng pok lisei,
- Gia cầm với 3 con gà cụ thể :
* 1 con nấu nước sup aia rineng cho buổi chiều cho ăn pahuak,
* 1 con cho nấu cháo gà abu heng cho buổi tối cho ăn pahuak,
* 1 con nấu nước sup aia rineng cho buổi sáng ngày chôn.
- Các món ăn gồm : Cơm lisei - Canh môn cá aia habai njem labua ikan - Cá kho ikan khaow - Nước súp gà aia rineng manuk - Giá danraok - Mắm chấm masin - Nhúm muối hạt sara - Món gỏi liba Và các món chè, cháo gồm : Cháo gà abu heng - Chè viên abu kam - Chè sợi abu ring - Chè đậu abu ritak,
- Các lễ vật khác : Quả trứng gà baoh manuk, trầu cau hala panâng, rượu alak và nước trà aia caiy Và các loại bánh trái : Bánh tét cây pei nung ndaon - Bánh tét cặp pei nung binah - Bánh ít pei dalik - Bánh sakaya - Bánh xôi nướng pei kadang - Bánh nổ pei kamang - Bánh gừng ginraong riya - Bánh ngọt baoh ahar - Trái cây baoh kuyau - Trái đừa baoh li-u - Chuối patei,
- Nhạc cụ và ca vũ thì có : Đàn nhị kanyi Với ca vũ thì có : Các bài hát xướng daoh pamré - Bài kinh brah madhua - Lời cúng bái của các thầnh phần chức sắc chức việc. Với các vật dụng thiết yếu.
Quảng Văn Đại